Plaats 32: Forteiland Pampus
- Tour de Nederland
- 5 jan 2020
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 11 apr 2020
Pampus is een forteiland in het IJmeer. Het is aangelegd als onderdeel van de Stelling van Amsterdam om de vaargeul Pampus te verdedigen tegen aanvallen vanuit de Zuiderzee =.
Oppervlakte: 3 ha
Lengte: 205 meter
Locatie: IJmeer
Gemeente: Gooise Meren
Hoogste punt: 13,3 m boven NAP (lichtbaken)



Forteiland Pampus ligt in het IJmeer tussen Amsterdam en Muiden. Het is meer dan 100 jaar geleden gebouwd als vesting om de toegang tot Amsterdam te beschermen. Het eiland is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam (UNESCO Werelderfgoedlijst).
Ontdek tijdens je bezoek alles over het leven op het eiland en waar de term āvoor Pampus liggenā vandaan komt. Er zijn gratis rondleidingen. Ook kun je op je eigen tempo het fort en de geschiedenis ontdekken, door middel van de Pampus Experience. Naast het fort is er een restaurant, waar je terecht kunt voor koffie en lunch. Het terras biedt een wijds uitzicht over het IJmeer.

Kijkje op het fort vanuit de lucht.
Forteiland Pampus zit vol verhalen, die teruggaan tot de VOC-tijd, toen schepen uit de Oost op weg naar Amsterdam voor Pampus kwamen te liggen. De ligging van Forteiland Pampus in het IJ-meer, 20 minuten varen vanaf het vestingstadje Muiden, is uniek. Forteiland Pampus had als functie het verdedigen van Amsterdam tegen aanvallen vanuit de toenmalige Zuiderzee, in samenwerking met de batterijen bij Diemerdam en Durgerdam.Het fort werd aangelegd tussen 1887 en 1895 in het Buiten-IJ. Op het fortgebouw bevonden zich twee enorme pantserkoepels met elk twee kanonnen van 24 cm kaliber. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de pantserkoepels door de Duitsers opgeblazen.

Het forteiland werd gebouwd tussen 1887 en 1895. Om Amsterdam te beschermen werd een grootschalig militair plan ontworpen, de Stelling van Amsterdam. Om een aanval vanaf het IJ af te weren, werd een fort in het IJmeer aangelegd. Dit gebeurde ter hoogte van de zandbank āPampusā.
Hoewel eiland in opdracht van het Ministerie van Oorlog werd gebouwd, werd het nooit voor enige oorlogshandeling gebruikt. Het fort werd in de Eerste Wereldoorlog bemand en in vredestijd woonde enkel de fortwachter op het eiland. Het forteiland werd gesloten in 1933.
Pampus is het meest bezochte fort van de Stelling van Amsterdam met jaarlijks ruim 40.000 bezoekers. In de zomermaanden is er bijna elk weekend een evenement. Meer dan tachtig vrijwilligers verzorgen jaarlijks rondleidingen voor de bezoekers en speurtochten voor kinderen. Elke zomer is het op Forteiland Pampus culinair genieten tijdens Zomerlicht; en in de winter tijdens Winterlicht.
Zoān 30 jaar geleden lag Pampus er nog verloederd bij. Het fort was leeggeroofd, had zijn glans verloren en er was weinig hoop op een glorieuze toekomst. Gelukkig keerde het tij en kwam het voormalig verdedigingsbolwerk in handen van een stichting die het imposante complex flink onder handen nam. Met grijpkranen en bulldozers werd al het puin verwijderd, waardoor de bijzondere gangenstelsels en fortkamers weer vrije toegang boden. Besloten werd dat het oostelijke interne deel van fort Pampus historisch intact zou blijven, maar de westelijke kant kreeg een metamorfose. Er kwam een museale route vol video- en geluidseffecten die de geschiedenis van Pampus tot leven bracht en in de westelijke koepel kwam een film over de Stelling van Amsterdam.

Uitzicht op Muiden vanaf het eiland.

Overblijfsel van de fundering van het luchtafweergeschut.

Uitzicht op de aanlegsteiger van de veerdienst.

Het gezegde 'Voor Pampus liggen' komt je vast wel bekend voor maar weet je ook waar het vandaan komt? Pampus was ooit een zandbank van het IJ. Oost-Indiƫvaarders die terug naar Amsterdam koersten, kwamen er bij eb stil te liggen. 'Voor Pampus liggen' vindt hier dan ook zijn oorsprong. Forteiland Pampus is gebouwd tussen 1887 en 1895 en is onderdeel van de Stelling van Amsterdam.
Kijkje in het fort

Het kanon.
Pampus vanuit de lucht met de DJI Spark gemaakt.
Comments